BORDZIŁÓWKA STARA

Niewielka wieś na pd.-zach. od Leśnej Podlaskiej. Dawniej zwana Borzyłówką, wieś duchowna, stanowiąca uposażenie zakonu Paulinów (rezydujących w pobliskiej Leśnej Podlaskiej). Leżała na samym pograniczu powiatu brzesko-litewskiego tegoż woj. i ziemi mielnickiej woj. podlaskiego.

Wieś, pod dawną nazwą, wymieniano już w dokumentach z I poł. XVI w. Obok wsi był wówczas folwark Borzyłowa Wola, będący własnością wojewody podlaskiego Mikołaja Kiszki (1587 r.) i wybudowany przez niego młyn na Klukówce. W 1594 r. wdowa po nim, Barbara Kiszka, dobra te przekazała w wieczyste posiadanie Wawrzyńcowi Witanowskiemu. Ten natomiast w roku 1628 przekazał swe prawa Maciejowi Chodkowskiemu. W Bordziłówce mieli również swe dobra Poniatowscy, co prowadziło do sporów z Witamowskimi (zwłaszcza w roku 1598). W II poł. XIX w. własność Przesmyckich (ich nagrobki zachowały się na cmentarzu). W roku 1822 Bordziłówka liczyła 21 domów i 109 mieszkańców.

        Na przestrzeni wieków istniały w niej trzy świątynie. Pierwsza - drewniana (wzniesiona w 1648 z fundacji Macieja i Marii Chodkowskich, p.w. Mateusza Apostoła) spłonęła w 1791 r. a zbudowana potem kaplica spaliła się w 1849. Zaś wybudowana w 1850 nowa kaplica dotrwała do 1897 r. (wg. innych źródeł kościół parafialny, notowany w 1728, skasowano po 1867 r.)

W 1880 r. wyodrębniono w wyniku podziału istniejącej Bordziłówki Bordziłówkę Starą i Nową. We wsi znajdują się też domy mieszkalne z końca XIX w. i początku XX.

        Przy wjeździe do wsi od strony Leśnej Podlaskiej znajduje się cmentarz katolicki. Założony w 1800 r., początkowo dla unitów (z wydzieloną działką na pochówki prawosławne), służył do końca XIX w. Zachowała się grupa kamiennych nagrobków z 4 ćwierci XIX w. w formie steli z krzyżem i kilka mogił ziemnych z krzyżami drewnianymi - nagrobki Pawła Przesmyckiego (zm. 1866), właściciela Bordziłówki i pobliskiego Droblina; jego żony, Bilbiany z Radzikowskich Przesmyckiej (zm. 1872); Edwarda Przesmyckiego (zm. 1895). Cmentarz nieczynny, otoczony rowem i wałem.*

***

W wieku XIX opisano Bordziłówkę Nową jako wieś i Bordziłówkę Starą jako wieś i folwark w powiecie konstantynowskim, gminie Witulin, wsie oddalone o pół mili od Witulina, parafii Bordziłówka.

Bordziłówkę zwano dawniej „Borzyłówką”. Parafia rzymsko-katolicka była dawniej w miejscu, w roku 1883 w Górkach, dawna grecko-katolicka w Wygnankach.
W XVI w. rozróżniano już wieś dominialną i folwark zwany „Borzyłowa Wola” stanowiły one wówczas własność Mikołaja Kiszki, wojewody podlaskiego (1587 r.).
Po jego śmierci wdowa, Barbara z Chodkiewiczów Kiszka, aktem sporządzonym w grodzie Drohickim w roku 1594 , rzeczone dobra oddała w wieczyste posiadanie urodzonemu Wawrzyńcowi Witanowskiemu, ten zaś w r. 1628 scedował swe prawa w Mielniku. urodzonemu Maciejowi Chodkowskiemu. (Metryki Koronne, W. T. Lubelskie, 402.).
Na Bordziłówce mieli swoje działy także Poniatowscy, stąd spory sąsiedzkie z Witanowskiemi, zwłaszcza w r. 1598. (Wyroki Lubelskie księga 76 karty 318, 352).
Nowy dziedzic Chodkowski, wraz z małżonką Marią z Kościuszków Chodkowską, fundował w Bordziłówce w r. 1646 kościół parafialny pw. Św. Mateusza Apostoła. Uposażenie jego stanowił, oprócz gruntów i dziesięcin, młyn na rzece Białce, który wzniósł jeszcze wojewoda Kiszka, (l.c., 402, 1043). Gdy kościółek ten spłonął w r. 1791, a zbudowana wtedy kaplica także zgorzała w roku 1846, stanął tu nowy drewniany kościółek dokończony w r. 1849, który dotrwał do r. 1897. Obecnie stoi tu cerkiew prawosławna. Parafię rzymsko-katolicką przyłączono do Górek i sąsiednich kościołów. W r. 1862 było tu katolików 500, wyznania grecko unickiego 520, żydów 12, razem 1 032 dusz. Do parafii należały wsie: Bordziłówka, Droblin, Kiełbaski. Koszelówka, Osówka, Pasieka, Podleśna, Witulin. Wszystkie w dekanacie konstantynowskim. Według wykazu urzędowego z r. 1877, Bordziłowka Nowa miała 92 mieszkańców, 9 domów i 246 mórg ziemi. Bordziłówka Stara wieś i folwark 60 mieszkańców, 10 domów i 464 mórg. W roku 1883 w posiadaniu Aleksego Lubickiego.

W: Bordziłówka w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego, Tom XV, cz. 1 (Abablewo – Januszowo) z 1900 r

→ Trasa III

* informacje pochodzą m.in. z "Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce. Powiat Biała Podlaska" Tom VIII, Zeszyt 2, red. K. Kolendo-Korczakowa, A. Oleńska, M. Zgliński, Instytut Sztuki PAN, 2006

W sieci

Leśna Podlaska

- strona gminy Leśna