Ruchy intronizacyjne XX wieku

Głównym impulsem do odrodzenia się ruchów intronizacyjnych było w XX wieku odkrycie pism służebnicy Bożej Rozalii Celakówny (1901-1944). Ta krakowska mistyczka, w notatkach, które prowadziła na polecenie spowiednika, wiele razy w swych pismach podejmuje ideę intronizacji Chrystusa. Przedstawia ją następująco:

W uroczystość Zesłania Ducha Świętego (1939 r.) polecałam gorąco Panu Jezusowi sprawę Intronizacji. Następujący obraz przedstawił się mej duszy: Widziałam Pana Jezusa w postaci Ecce Homo poranionego bardzo, na Jego Głowie korona cierniowa głęboko wbijająca kolce w skroń. Ubrany był w płaszcz szkarłatny, rana Jego Serca Boskiego głęboko otwarta. […] Na obliczu Pana Jezusa malował się głęboki smutek. Pan Jezus dał odczuć mej duszy, jak bardzo boli Go obojętność dusz szczególnie Jemu poświęconych, tj. kapłanów i dusz zakonnych: Dziecko, Maria Małgorzata dała poznać światu Moje Serce, wy zaś kształtujcie dusze na modłę mojego Serca. Intronizacja to nie jest tylko formułka zewnętrzna, ale ona ma się odbyć w każdej duszy. W tej sprawie trzeba dużo cierpieć, trzeba całkowicie być ofiarą. Tak, będziecie wiele cierpieć dla Intronizacji ⁶.

Objawienia Celakówny nie są absolutnie nowe. W swym podstawowym wymiarze nawiązują do objawień francuskiej mistyczki Marii Małgorzaty Alacoque i odnoszą się do kultu Serca Bożego. Ten nacisk na uwielbienie Serca Pana Jezusa ujawnia się od początku przeżyć mistycznych. Osobiste oddanie się temu Sercu wiąże się z wynagrodzeniem za popełniane grzechy, podjęciem zadośćuczynienia, przeżyciem nawrócenia i autentycznym świadectwem życia. Odnowiony człowiek będzie mógł budować nowy świat, świat, w którym najważniejszym okaże się sam Bóg, królujący już w ludzkim sercu. W tym sensie kult Serca Jezusowego wiąże się z ustanowieniem widzialnego Królestwa Chrystusa na ziemi. Momentem szczególnym będzie tu intronizacja Chrystusa jako Króla ⁷.

Istnieje w objawieniach różnica zasadnicza między intronizacją Serca Jezusowego, które dokonuje się w człowieku, a intronizacją Chrystusa Króla rozpatrywaną na płaszczyźnie społeczno-politycznej. Takie rozróżnienie jest istotne: nie chodzi o to, by królowanie Chrystusa komuś narzucać zewnętrznie jako kolejną formę oddania się Bogu; raczej chodzi o to, by zmieniając człowieka doprowadzić go do osobistego wybrania Chrystusa na Pana utwierdzając go na drodze ku świętości osobistej, która to stopniowo przenika całą jego aktywność zewnętrzną. Nie można dojść do uznania Chrystusa za Króla ad extra jeśli wpierw nie będzie on panował ad intra.

Przez cały okres swego życia, także w wizjach dotyczących Polski i nieszczęść jakie mają przyjść na naszą Ojczyznę, Celakówna będzie podkreślać bardzo mocno konieczność intronizacji Serca Jezusa. Uznanie Chrystusa jako Króla okazuje się być wtórne i mniej istotne. Dwie wizje z roku 1939 odnoszą się do intronizacji Chrystusa w Polsce, która miałaby się dokonać w jedności z całym episkopatem i władzami państwowymi. Pod datą 15 marca Celakówna pisze:

Moje dziecko, będzie wojna straszna, która spowoduje takie zniszczenie. (…) Wielkie i straszne są grzechy i zbrodnie Polski. Sprawiedliwość Boża chce ukarać ten naród za grzechy, zwłaszcza za grzechy nieczyste, morderstwa i nienawiść. Jest jednak ratunek dla Polski: jeżeli mnie uzna za swego Króla i Pana w zupełności przez Intronizację, nie tylko w poszczególnych częściach kraju, ale w całym państwie z rządem na czele. To uznanie ma być potwierdzone porzuceniem grzechów i całkowitym zwrotem do Boga.

Dnia 4 kwietnia 1939 roku znajduje się podobna notatka z podobnym wezwaniem do odwrócenia się od grzechów. Dodatkowo pojawia się w tym dniu element maryjny (dodajmy, że spowiednikiem Celakówny był paulin, o. Kazimierz Dobrzycki, zaś sami paulini mocno interesowali się objawieniami):

Niech Ojciec twój napisze do Prymasa Polski przez Ojca Generała, by wszystko uczynił dla przyspieszenia intronizacji. Jasna Góra jest stolicą Maryi. Przez Maryję przyszedł Syn Boży, by zbawić świat, i tu również przez Maryję przyjdzie zbawianie dla Polski przez intronizację ⁸.

Na tle tych objawień ukształtowało się wiele ruchów, które za cel stawiają sobie publiczną intronizację Chrystusa na Króla, także w wymiarze państwowym. Skutkiem takiego działania byłoby faktycznie uznanie Chrystusa jako Króla i Polski za Jego doczesne królestwo. Państwo jako instytucja polityczna stało by się republiką wyznaniową.

Wspomniany na początku list KEP wpisuje akt intronizacji w obchód dwóch wielkich jubileuszy: w wymiarze narodowym – chrztu Polski oraz w wymiarze powszechnym – Roku Miłosierdzia. Tłem dla tego aktu, o pełnej nazwie: Jubileuszowy Akt Przyjęcia Jezusa Chrystusa za Króla i Pana ⁹, są zatem wydarzenia o charakterze ściśle religijnym. Sam akt, nazwijmy go intronizacyjnym, choć jest to dalece niepoprawne, powinien być odczytywany jako wydarzenie religijne. To jest przede wszystkim akt wiary, akt, poprzez który człowiek wchodzi w relację z Bogiem. Taka relacja jest modlitwą, zatem i akt przygotowany przez KEP powinien być traktowany jako tekst modlitwy. Jego słowa nie mają charakteru politycznego, lecz ściśle duchowy. W akcie intronizacyjnym człowiek zwraca się do Boga i przedstawia Mu swoje dziękczynienia, przeproszenia oraz prośby. Taka jest właśnie struktura samego aktu, który jest uwielbieniem, dziękczynieniem i przebłaganiem Boga za łaski udzielone, a często zmarnowane lub źle wykorzystane przez ludzi – Polaków, na przestrzeni dziejów istnienia Polski.