Historia Leśnej pisana datami
1683 26.IX. Zjawienie sie Cudownego Obrazu Najśw. Maryi Panny na gruszy w "Okopach Krzyżackich": świadkowie - Aleksander Stalmaszuk i Miron Makaruk pastuszkowie oraz mieszkańcy Leśnej, jak również podstarości z Bordziłówki: Zabłocki. Przeniesienie Obrazu do dworu dziedzica Michałowskiego w Bukowicach.
1683-1686 Cudowny Obraz płakał. Ikonograficznie jest to Matka Boska Świetoduska, a historycznie Matka Boska Płacząca. Pod względem technicznym jest to płaskorzeźba w kamieniu drobnoziarnistym o odcieniu czerwonym. Rzeźba wypukła. Wymiary: szerokość 29 cm, wysokośc 31,7 cm, grubość nieco ponad 5 cm. Jest to dzieło ludowe nieznanego twórcy z terenu Podlasia z wieku XVII. Rysunek twarzy Najśw. Panny prosty w kompozycji można określić w odczytaniu jako uśmiech z nieba.
1684 22.09. Powołana przez biskupa łucko-brzeskiego Stanisława Witwickiego Komisja przeprowadza w Bordziłówce (parafii, na której terenie leżała wtedy Leśna) badania zaprzysiężonych świadków zjawienia się cudownego Obrazu i cudów. Polecano spisywanie dalszych cudów i wybudownie kościoła dla cudownego Obrazu na miejscu zjawienia sie go.
1686 Wybudowanie kościoła drewnianego na miejscu zjawienia przez dziedzica Leśnej Pawła Kazimierza Michałowskiego i umieszczenjiu tu Obrazu i osadzenie jednego kapłana w charakterze Rektora.
1695 26.IX. Parafię przy kościele w Leśnej eryguje ks. Paweł Konstantyn z Dubrawki Dubrawski w Janowie, administrator diecezji łucko-brzeskiej. Aprobuje przedstawionego przez dziedzica Michałowksiego wikariusza bialskiego: ks. Pawła Franciszka Janickiego. Parafia obejmuje miejscowości: Leśna, Klukowszczyzna.
1699 24.X. Powtórne zbadanie faktu zjawienia sie Obrazu i cudów dokonana w Leśnej przez komisję teologów, prawników i przedstawicieli nauk przyrodniczych powołaną przez biskupa Franciszka Prażmowskiego.
1700 24.X. Dekret aprobujący Obraz Matki Boskiej Leśniańskiej jako cudownie zjawiony i łaskami i cudami słynący wydaje w Janowie Franciszek Prażmowski biskup łucko-brzeski.
1716 11.05. Objęcie parafii przez kanonika łuckiego ks. Andrzeja Fabiańskiego i przyłączenie parafii Bordziłówka do Leśnej.
Ufundowanie złotych koron dla cudownego Obrazu przez księcia Karola Stanisława Radziwiła.
1718 Wybudowanie nowego kościoła murowanego (dzisiejsza kaplica-studzienka) pod wezwaniem św. Apostołów Piotra i Pawła przez ks. Andrzeja Fabiańskiego. Zostaje zawiązana leśniańska kapela wokalno-instrumentalna.
1722 Ufundowanie sukni dla cudownego Obrazu przez księżną Annę Radziwiłłówną zonę Stanisława Radziwiłła z Białej Podlaskiej.
1723 Wizytacja biskupa Stefana Bogusława Rupniewskiego. Sporządzenie dokładnego inwentarza niezwykle bogatego skarbca i zakrystii w Leśnej.
1727 26.09 Dekret biskupa Rupniewskiego przekazujący Sanktuarium Leśniańskie Paulinom z Częstochowy.
5.X. Uroczyste wprowadzenie Paulinów do Leśnej. Paulini za zezwoleniem bpa Stefana Bogusława Rupniewskiego i za zgodą kolatora Władysława Michałowskiego, miecznika mielnickiego, a za staraniem O. Konstantyna Moszyńskiego, Prowincjała Paulinów, obejmują Sanktuarium i parafię w Leśnej. Powstaje ich klasztor. Pierwszy przeor: O Michał Chądzyński.
1731 Paulini rozpoczynają budowę kościoła w stylu baroku włoskiego: projektant Vincenzo Rachetti - architekt warszawski i Józef Kaczkowski z Janowa -majster budowlany.
1734 Kościół w budowie: mistrz murarski Tomasz Markowski z Warszawy.
1750 Wieże kościoła w budowie: majster budowlany Antoni Nabrzeski.
1752 Wieże kościoła w budowie: architekt Kowalewski.
Ukończenie budowy i poświęcenie nowego kościoła w stylu włoskim; koszt budowy w przeważającej części pokryła Jasna Góra; jedną z wież frontowych ufundował książę Korybut Woroniecki; na wieży umieszczono 5 dzwonów; główny ołtarz fundacji podskarbiego wielkiego koronnego Karola Odrowąża; zasłona na cudowny Obraz "Nawiedznie NMP", pędzla Jana Bogumiła Plerscha; wspaniałe i olbrzymie organy ufundował książę Karol Stanisław Radziwiłł: ołtarze boczne: Biczowanie Pana Jezusa, Św. Pawła I Pustelnika, Św. Barbary, Św. Tekli i Św. Kazimierza.
1753-1756 Organy kościelne w budowie: fundacja księcia Michała Kazimierza Radziwiłła; organomistrzowie: Michał Pantzner i Antoni Zantner. Organy posiadały 24 głosy, pedał, 2 klawiatury, bebny, 6 miechów.
1758 8.IX. Konsekruje kościół Antoni Erazm Wołłowicz bp łucki i brzeski. W dniu następnym przeniesienie cudownego Obrazu do głónego ołtarza nowej świątyni.
1761 Przy wykonaniu wysprzętu kościoła pracuje znakomity malarz Mateusz Zabłudowski. Nastawa ołtarza głównego w stylu regencji fundacji księcia Karola Odrowąża Siedlnickiego. Na konsolach obok filarów stoją rzeźby: z lewej od widza św. Paweł pustelnik, z prawej - św, Antoni, opat.
1772 Obraz - zasuwę Cudownego Obrazum przedstawiający Naiwedzenie Najs. Maryi Panny wykonał farbami olejnymi na płótnie Jan Bogumił Plersch.
1795 Po III rozbiorze Polski Leśna dostaje się do zaboru austriackiego.
1809 Leśna przechodzi pod zarząd Księstwa Warszawskiego.
1813 Rozwiązanie kapeli wokalno-instrumentalnej z powodu braku funduszy.
1815 Leśna przechodzi pod zarząd Królestwa Kongresowego.
1864 Kasata klasztoru przez rząd carski z powodu patriotycznego zaangażowania Paulinów w Powstaniu Styczniowym. Jako tymczasowy rektora kościoła zostaje paulin O. Dionizy Korzeniowski.
1865 Ukrycie Cudownego Wizerunku MB przez Beniamina Szymańskiego bpa podlaskiego.
1868 29.02. Objęcie administracji parafii leśniańskiej przez ks. Leona Przesmyckiego.
27.12. Zrzucenie całego dachu z koscioła i figury Matki Bożej Niepokalanej z frontony przez huraganową burzę.
1875 22.03. Zamknięcie kościoła leśniańskiego z rozkazu generalnego gubernatora z Warszawy Kotzebue; wywiezienieks. leona Przesmyckiego do Łukowa.
30.04. Ogłoszenie przez gen. gubernatora Kotzebue o przejście Leśnej w posiadanie duchowieństwa prawosławnego, na podstawie decyzji cara Aleksandra II z dnia 6.04.1875. Zniesienie parafii leśniańskiej. Przyłączenie Leśnej do parafii Huszlew.
13.05. Protokolarne przekazanie kościoła leśnaińskiego duchowieństwu prawosławnemu przez pełnomocnika biskupa lubelskiego (który sprawował rządy nad zniesiona diecezją podlaską) - ks. kan. Michała Antolskiego i dziekana z Janowa ks. Jóżefa Pruszkowskiego.
14.05. Pierwsze prawosłąwne nabożeństwo prawosąłwne w leśnaińskiej cerkwi.
1881 11.06. Poświęcenie przez archireja Leontija z Warszawy całkowicie na styl bizantyjski cerkwi leśniańskiej.
1884 Założenie w Leśnej żeńskiego zgromadzenia prawosławnego.
1889 5.09. Uroczyste otwarcie uformowanego już żeńskiego monastyru pod nazwą: "Leśniańskij żeńskij pierwokłasnyj monastyr".
1894 26.09. Uroczyste sprowadzenie relikwii męczenika (w pojęciu prawosławnym) - Atanazego Filipowicza.
1905 Odwiedzenie Leśnej przez cara Mikołaja II za rządów matki Katarzyny Jefimowskiej (monastyr był wówczas w największym rozkwicie - wspaniałe zabudoawnia mieściły ponad 200 zakonnic i ponad 400 dzieci - sierot).
1915 W początkach sierpnia mniszki opuszczaja Leśną zabierając ze sobą obraz Matki Bożej z głónego ołtarza.
1875 zniesiona parafia i kościół przekształcony w cerkiew (do 1915), usunięcie ołtarzy bocznych i figuralnej dekoracji ołtarza głównego, ławek, konfesjonałów, ambony, organów (wywiezionych do kościoła p.w. Wszystkich Św. w Warszawie, gdzie zniszczone 1944), 1879-81 przebudowa wnętrz, obniżenie wież i zwieńczenie korpusu pięcioma (bizantyjskimi) kopułami, wniesienie sześciu niewielkich wolnostojących kaplic w otoczeniu kościoła. 1881 uroczyste poświęcenie cerkwi przez bpa chełmsko-warszawskiego Leontija. 1884 kościół i klasztor przekazane na żeński klasztor prawosławny tzw. zgromadzenia kobiet rosyjskich, działający od 1885, początkowo jako monaster, następnie ławra. Próba stworzenia tu sanktuarium prawosławnego, m.in. sprowadzenie 1894 relikwii św. Afanazego Brzeskiego. 1915 zakonnice opuszczają Leśną, rekoncyliacja kościoła przez kapelana I Brygady Legionów Polskich ks. H. Ciepichałła, następnie miejsce stacjonowania wojsk niemieckich, które dewastują klasztor i kościół. 1919 przywrócenie parafii, objętej ponownie przez paulinów.
W latach 1884-1915 kościół odebrany paulinom był jedną z cerkwi monasteru Narodzenia Matki Bożej – jednego z ważniejszych monasterów żeńskich w Imperium Rosyjskim. Wtedy też miała miejsce jego przebudowa w duchu prawosławnym, natomiast obraz Matki Boskiej w r. 1865 wywieziono do sióstr benedyktynek klauzurowych w Łomży.
1915 17.VIII. Ks. Henryk Ciepichałł - kapelan wojsk polskich, restytuuje wiernym katolickim kościół leśniański w obecności żołnierzy z Brygady J. Piłsudskiego. Odtąd kościól leśniański obsługuje dojeżdżający z sąsiedniej Kornicy ks. Ziembiński.
O. Walerian Barski od 22 maja do 19 listopada 1919
O. Augustyn Jędrzejczyk od 19 listopada 1919 roku do 1923
1919 luty Osadzenie przez biskupa podlaskiego Henryka Przeździeckiego rektora przy kościele leśnaińskim ks. Jarosiewicza.
14.V. Henryk Przeździecki, bp podlaski wznawia parafię leśniańską. Leśna wyłączono z parafii Huszlew.
19.V. Wracają do Leśnej Paulini.
21.V. Powierzenie Sanktuarium Leśniańskiego Paulinom przez biskupa podlaskiego Henryka Przeździeckiego.
22.V. Przybycie Paulinów do Leśnej; przybyło dwóch paulinów, pierwszym przeorem został O. Walerian Barski. Zastali klasztor i kościół doszczętnie ograbiony i zdemolowany.
25.V. W niedzielę uroczyste wprowadzenie Paulinów w obecności delegowanego przez biskupa, dziekana z Janowa, ks. Ludwika Kalickiego. Przekazanie paulinom kościoła leśniańskiego, klasztor i majątek klasztorny.
1.VI. Ponowne ustanowienie parafii w Leśnej przez bpa H. Przeździeckiego.
19.XI. Objecie przeorstwa przez O. Augustyna Jędrzejczyka: całkowite przerobienie wnetrza koscioła na styl rzymsko-katolicki; osobiście namalował wszystkie obrazy do ołtarzy; namalował kopię cudownego Obrazu M.B. Leśniańskiej i umieścił ją na miejscu oryginału i poświęcił dnia 4 kwietnia 1920 roku; sprawił dwa dzwony (większy "Św. Hieronim") w ludwisarni Józefa Dorożyńskiego.
1.VI. Wejście w życie dekretu wznawiającego parafię leśniańską z nastepującymi miejscowościami: Leśna, Bordziłóka Nowa, Bordziłówka Stara, Bukowice, Bukowice Kolonia, Droblin, Droblin Kolonia, Jagodnica, Klukowszczyzna, Ludwinów, Mariampol, Nosów, Nosów Kolonia, Zaberbecze (stan parfaina w roku 1975:3.400 osób).
*** Przeor O. Aleksander Łaziński od 4 sierpnia 1923 roku do 1926
1923 4.VIII. Objęcie przeorstwa leśniańskiego przez O. Aleksandra Łazińskiego: usunięcie z dachu kościoła kopuł prawosławnych; przywrócenie kościołowi pierwotnej struktury; uporządkowanie spornych spraw majątkowych; odnalezienie cudownego Obrazu M.B. Leśniańskiej.
1924 14.XI. Powiadomienie Leśnej przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych o miejscu pobytu mniszek prawosławnych, a więc o miejscu pobytu obrazu leśniańskiego, zabranego przez nie podczas opuszczenia Leśnej.
12.XII. Wyjazd przeora O. Aleksandra Łazinskiego do Opowa w Jugosłąwii w celu wszczęcia pertraktacji dla odzyskania Obrazu Leśnianskiego. Zażądano za zwrot Obrazu aż 50 tysięcy dolarów.
1925 23.VIII. Henryk Przeździecki, bp podlaski, poświęca 2 nowe dzwony odlane dla kościoła w roku 1922 w Ludwisarni Dorożyńskiego w Węgrowie: Hieronima wagi 580 kg i Augustyna wagi 240 kg.
*** Przeor O. Szczepan Szawaryn 1926-1928
1926 5.V. Znalezienie drugiego Obrazu M.B. Leśniańskiej przez ks. prałata Józefa Złotkowskiego w Łomży, w kościele Sióstr Benedyktynek.
26.VI. Ekspertyza obrazu MB.L. w Łomży dokonana przez komisję rzeczoznawców. W skład komisji zostali powołani: dr Wojciech Stanisław Turczyński - dyrektor zbiorów państwowych w Warszawie, prof. Jan Rutkowski - kierownik pracowni konserwatorskiej przy Dyrekcji Zbiorów Państwowych na Zamku w Warszawie, i dr Zygmunt Rokowski - konserwator zabytków sztuki na woj. warszawskie i białostockie. Komisja protokółem z dnia 5 lipca b.r. oświadczyła o konieczności przeprowadzenia takiej samej ekspertyzy na obrazie w Opowie w Jugosławi.
2.VIII. Przeor O. Aleksander Łaziński wraz z w/w komisja rzeczoznawców udają się w podróż do Jugosławi dla dokonania ekspertyzy znajdującego się w posiadaniu mniszek prawosławnych obrazu MBL.
7.VIII. Orzeczenie w/w komisji rzeczoznawców iż obraz MBL znajdujący się w Opawie u mniszek prawosławnych jest kopią obrazu znajdującego się w Łomży. Dnia 25 lutego 1927 roku w/w komisja uzasadniła swoje orzeczenie wobec biskupa Przeździeckiego i Kapituły Katedralnej w Siedlcach. 17 lipca 1927 roku bp Przeździecki wydał orzeczenie o autentyczności Obrazu MBL z Łomży (bp Beniamin Szymański umieścił autentyczny obraz u Benedyktynek, by sie nie dostał w ręce prawosławne). Prof. J. Rutkowski w Warszawie konserwuje Obraz MBL. Potem Obraz przewieziono do Siedlec do Małego Seminarium, gdzie po 5 dniach nabożeństw w gmachu Malego Seminarium i w katedrze wyruszono w pieszą podróż z Obrazem MBL do Leśnej.
1927 26.IX. Cudowny Obraz znów w Leśnej, niesiony pieszo w uroczystej procesji z Siedlec, której przewodniczył Henryk Przeździecki, bp podlaski. W pieszym pochodzie wzięło udział ponad 20.000 osób, w tym drugi biskup podlaski, kilkuset kapłanów.Obraz MBL przekazana pod straż Paulinów.
Przerobienie szczytu głównej fasady kościoła wg projektu A. Szyszko-Bohusza. We wnęce szczytu zostaje ustawiona figura Niepokalanej, wykonanej z białego piaskowca przez Eugeniusza Proszkowskiego.
*** Przeor O. Walerian Barski 1928-1929
1928 Połączenie przepaska wspartą na arkadzie klasztoru z oratorium nad zakrystią. Projektant inż. Dzięciołowski.
*** Przeor O. Augustyn Jędrzejczyk 1929-1932
1930-1931 Ustawienie w kościele 4 ołtarzy bocznych. Projektant ołtarzy i wykonawca obrazów O. Augustyn Jędrzejczyk, przeor leśniański.
*** Przeor O. Piotr Markiewicz 1933-1940
1933 Obchód 250-lecia zjawienia sie Cudownego Obrazu.
1937-1940 Podwyższenie wieży północno-wschodniej kościoła. Prioektant A. Szyszko-Bohusz. Iżynier budowniczy Bogusław Chmielowiec z Brześcia. Majster budowlany Paweł Ignatowski z Brześcia.
1940 Jesień. Niemcy zajmują klasztor i wypędzają Paulinów z Leśnej.
W 1940 r. klasztor zajęli Niemcy, rabując wszystkie dzwony i tworząc w miejscowości obóz pracy. Bolesną kartą w historii zapisał się też odpust parafialny 29 czerwca 1942 r., kiedy to okupanci zaczęli strzelać do zgromadzonych przed kościołem ludzi. W grudniu następnego roku rozstrzelali nieopodal bazyliki 18 osób.
O. Józef Japowicz (Jaskółowski) 1940 (VII-X)
O. Hieronim Pośpiech Przeor 1940-1941
O. Augustyn Marczewski Proboszcz 1.VIII.1940 – 1.IX.1941
O. Ignacy Szurek 1941- 1946
O. January Stawiarski 1946 (I-VII)
O. Augustyn Jędrzejczyk Przeor 1946-1949
1941 1.IX. Niemcy zabierają 2 dzwony kościelne i sygnaturkę.
1944 Ostatnia niedziela lipca: wojska radzieckie wkraczają do Leśnej.
1948 8.VI. Poświęcenie parafii leśniańskiej Najśw. Sercu Pana Jezusa.
O. Euzebiusz Nowak Proboszcz 1946-1949
*** Przeor O. Jerzy Tomziński 1949-1951
1949-1951 Budowa organów o 25 głosach, pneumatycznych, kosztem ponad 5 milionów zł przez firmę S. Truszczyńskiego za Przora O. Jerzego Tomzińskiego.
1951 Wstawienie do kościoła nowej ambony, wykonanej wg projektu Stanisława Grześkowiaka za przeora o. Jerzego Tomzińskiego.
Prześladowania nie ominęły też klasztoru w czasach PRL [paulinom zabrano grunty orne, zabroniono nauczania religii, wypruto wizerunek Maryi ze sztandaru miejscowego liceum, na 10 lat więzienia skazano też o. Efrema - jednego z zakonników]. Mimo niesprzyjających Kościołowi rządów biskup siedlecki Ignacy Świrski powrócił do idei poprzednika ozdobienia obrazu Matki Bożej złotymi koronami. Dokument potwierdzający wydaną w 1962 r. zgodę Stolicy Apostolskiej dostarczył z Rzymu bp Karol Wojtyła. W skierowanym rok później do wiernych liście pasterskim pasterz diecezji pisał: „Koronacja Matki Bożej jest nie tylko świadectwem świętości miejsca, ale zawarciem przymierza między niebem a ziemią”. Uroczystość zaplanowano na niedzielę, 18 sierpnia 1963 r., a poprzedzić miało ją triduum we wszystkich kościołach diecezji. Na fasadzie świątyni stanął widoczny z daleka polowy ołtarz. Od rana napływały też tłumy wiernych. Wśród koncelebransów było kilkunastu biskupów i licznie zgromadzone duchowieństwo. Liczbę wiernych oszacowano na ok. 150 tys. Aktowi koronacji dokonanej wspólnie przez kard. Stefana Wyszyńskiego i bp. I. Świrskiego, towarzyszyło wezwanie: „niech dzięki Tobie zasłużymy na koronowanie przez Jezusa Chrystusa, Syna Twego, chwałą i czcią w niebie...”. Na zakończenie uroczystości prymas wraz z pasterzem diecezji pobłogosławili cudownym wizerunkiem Madonny z Dziecięciem podlaski lud, zawierzając opiece Matki wszystkie jego ziemskie sprawy...
O. Hieronim Pośpiech 1951 (X)
O. Wincenty Cykowski 1951-1952
O. Innocenty Wietrzyk 1952-1955 (do 1957 zostaje proboszczem)
O. Salezy Strzelec 1955-1957
O. Hilary Klimosz 1957-1959
O. Albert Ostatek 1959-1963
Przeor O. Wawrzyniec Kościelecki 1963-1966
1963 18.VIII. KORONACJA CUDOWNEGO OBRAZU. Koronatorzy ks. kard. S. Wyszyński i bp podlaski Ignacy Świrski. Wiernych około 150.000. Korony z Rzymu przywiózł biskup Karol Wojtyła.
W roku 1958 Karol Wojtyła został mianowany biskupem tytularnym Ombrii, a także biskupem pomocniczym Krakowa.
Na okres biskupstwa Karola Wojtyły przypadły także obrady Soboru Watykańskiego II, w których aktywnie uczestniczył.
30 grudnia 1963, półtora roku po śmierci swego poprzednika, arcybiskupa Eugeniusza Baziaka, Karol Wojtyła został mianowany arcybiskupem metropolitą krakowskim.
Na zwołanym po śmierci Jana Pawła I drugim konklawe w roku 1978 Wojtyła został wybrany na papieża i przybrał imię Jana Pawła II. Wynik wyboru ogłoszono 16 października o 16:16.
***Przeor O. Bronisław Krąp 1966-1972
1965-1967 Restauracja zasuwy obrazu: Hanna Markowska w Warszawie.
1970 11-12.VI. Kard. Karol Wojtyła, Metropolita Krakowski w Leśnej (przyszły papież Jan Paweł II, 1978-2005) wraz z arcybiskupem Bolesławem Kominkiem i 12 innymi biskupami, którzy uczestniczyli w Leśnej w posiedzeniu Komisji Episkopatu Duszpasterstwa Ogólnego.
* **Przeor O. Leon Chałupka 1972 (VI-IX)
***Przeor O. Melchior Królik 1972-1975
1973 19.VIII. Uroczystość 10-lecia Koronacji Cudownego Obrazu Matki Bożej Leśniańskiej.
***Przeor O. Witold Głowacz 1975-1984
1977 25.IX. Obchód 50-lecia powrotu Cudownego Obrazu. Uroczystości przewodniczył bp podlaski Jan Mazur. Wiernych około 30.000. Wmurowanie tablicy pamiątkowej w kościele ku czci O. Aleksandra Łazińskiego, zasłuzonego przeora leśniańskiego.
W 1977 r. paulińska wspólnota świętowała 50-lecie powrotu cudownego obrazu. Cztery lata później Stolica Apostolska nadała Matce Bożej Leśniańskiej tytuł Matki Jedności i Wiary. W 1983 r. miały miejsce podniosłe uroczystości w związku z 300 rocznicą zjawienia się w Leśnej cudownego wizerunku, którym przewodniczył kard. Franciszek Macharski. W 1984 r. kościół podniesiono do rangi bazyliki mniejszej. W 1995 r. uroczystościom 300-lecia utworzenia parafii przewodniczył prymas Józef Glemp. Trzy lata później poświęcony został ołtarz polowy - wotum wdzięczności na dwutysiąclecie chrześcijaństwa.
1976-1978 Pokrycie dachów kościoła, wież i klasztoru blachą miedzianą. Restauracja fasady głównej i elewacji bocznych koscioła.
1980 1.I. O. Witold Głowacz, przeor i proboszcz ogłasza w parafii leśniańskiej pierwszy rok trzechsetlecia przygotowawczego do Jubileuszu Trzechsetlecia Sanktuarium Matki Boskiej Leśniańskiej 1683-1983. W ramach przygotowań do Wielkiego Jubileuszu od roku 1972 O. Witold pokrył dachy kościoła, wież i klasztoru blachą miedzianą, przeprowadził restaurację fasady głównej i elewacji bocznych kościoła, klasztor gruntownie przebudował i ulepszył. Jego staraniem wybito 3 pamiątkowe medale upamiętniające historię sanktuarium leśniańskiego.
26.09.1980. Rozpoczęcie nawiedzenia rodzin, poczynając od rodzin Zaberbecza, przez Kopię Cudownego Obrazu Leśniańskiego, poświęconego przez biskupa Jana Mazura, biskupa podlaskiego
1981 14.IV. Zatwierdzenie formularza mszalnego dla Sanktuarium z nadaniem przez Stolicę Apostolską (Święta Kongregatia Sakramentów i Kultu Bożego) Matce Bożej Leśniańskiej nowego tytułu - Matki jedności i Wiary na prośbę Generałą O. Józefa Płatka, a za staraniem O. Gabriela Lorenca, prokuratora generalnego przy Stolicy Apostolskiej.
4.VI. Założono wokół Cudownego Obrazu promienie. Projektował je art. plastyk Leon Machowski z Warszawy, a wykonał inż. Norbert Ziembiński z Warszawy. Ofiarodawcą tych kosztownych promieni był ks. Karol Harazin, proboszcz parafii Szpaki.
1982 11.X. Przeor leśniański o. Witold Głowacz wręczył wauli Pawła VI Ojcu św. Janowi Pawłowi II kopię wizerunku Matki Bożej Leśnaińskiej i poinformował o jubileuszu 300-lecia. Ojciec Świety pobłogosławił wszystkich czcicieli Leśniańskiej Matki.
24.XI. Ojciec Święty za posrednictwem ks. Zdzisława Młynarskiego, rektora filii duszpasterskiej w Łysowie, przekazał dla Sanktuarium Leśnaińskiego Złotą Różę, biały gotycki ornat i duża świecę.
1983
2.IV. modlił się w Leśnej przywódca zdelegalizowanej "Solidarności" Lech Wałęsa, przyszły prezydent Rzeczypospolitej
3-4.IX. Jubileusz 300-lecia Zjawienia się Cudownego Obrazu Leśniańskiego. Przewodniczył Metropolita Krakowski J. Em. Franciszek Kardynał Macharski. Odsłonieto pomnik O. Konstantego Moszyńskiego, paulina - biskupa inflanckiego, założyciela Sanktuarium Leśniańskiego. Poświęcenie epitafium ku czci Męczenników za wiarę - Unitów Podlaskich. 200 tys. wiernych,ok. 300 kapłanów, ok. 120 tys. rozdanych Komunii św.
Przeor O. Jan Zelek 1984-1990
1984 Papież Jan Paweł II podniósł Świątynię Leśniańską do godności Papieskiej Bazyliki Mniejszej.
1985 15.VIII. Wmurowanie aktu erekcyjnego w fundament pod I Stacją Drogi Krzyżowej. Dokonał tego Bp Wacław Skomorucha, bp pomocniczy diecezji podlaskiej.
26-29.IX. Odpust Zjawienia Cudownego Wizerunku MBJ z udziałem Oblató z Kodnia, Bpa Jana Mazura. 40-godzinne nabożeństwo. Różaniec w intencji trzeźwości Narodu. Nabożeństwo o beatyfikację Unitów. Modlitwa w intencji Młodych Rodzin.
1987 29 i 30.VIII. Podlaska Diecezjalna Pielgrzymka pod hasłem " Z Maryja w pielgrzymce wiary " (J. P. II) pod przewodnictwem biskupa podlaskiego Jana Mazura.
1988 29.06 Leśna Podlaska Stacją Kongresową. Nabożeństwo o beatyfikację Unitów Podlaskich.
16.07. IX Pielgrzymka do Leśnej Żołnierzy AK.
Przeor: O. Eustachy Rakoczy 1990-1996
1995 w maju odbył się I Festiwal Pieśni Maryjnej
16.VII. Naczelny kapelan kombatantów bp Jerzy Kraszewski poświęcil tablice upamietniającą wszystkich żołnierzy "Zenona"
19.VII. Powrót do Leśnej dzwonu "Maryja". Przebywał w Muzeum Diecezjalnym w Lublinie.
26-27.VIII. 300 lat parafii leśniańskiej (1695-1995). Uroczystość dziękczynna pod przewodnictwem J. Em. Ks. Kardynała Józefa Glempa, Prymasa Polski. W centrum oltarza polowego widniało hasło: "Modlitwa różańcowa siłą parafii".
7.XI. Konferencja Naukoo-Duszpasterska z racji 300-lecia ergowania parafii Leśna Podlaska. W obradach brali udział m.in. ks. bp dr Henryk Tomasik, ks. bp Wacław Skomorucha, profesoroqwie Uniwersytetu Warszawskiego i ATK, dziekani okolicznych dekanatów, kombatanci i młodzież szkolna. Ukazano m.in czyny kuriera wiedeńskiego Jana Michałowicza oraz rolę Leśnej w życiu Narodu. Wygłoszono ponad 20 referatów i komunikatów. W obradach uczestniczył i wygłosił referat Dr Tadeusz Krawczak, dyrektor Archiwum Akt Nowych.
Przeor O. Marek Kowalski 1996-2002
1997 Rozpoczęto peregrynację po parafiach Diecezji Siedleckiej kopii Cudowmnego Obrazu MB Leśniańskiej wraz z relikwiami Bł Męczenników z krzyżem z Pratulina.
Malowanie zewnętrznej elewacji klasztoru (przeor O. Dr Marek Kowalski: 1996-2002).
Misje Jubileuszowe Roku 2000 połączone z Nawiedzeniem krzyża pratulińskiego o Obrazu MB Leśnaińskiej i relikwiami Męczenników Podlaskich. Prowadzili je Ojcowie Paulini w dniach 20-27 marca 1997 roku.
24-31.VIII Misje Nowej Ewangelizacji w Leśnej prowadzone przez Ojców Oblatów z Kodnia z racji zbliżającego sie Jubileuszu Roku 2000 (za przeora O. Marka Kowalskiego)
1998 Budowa ołtarza polowego i mostu przez fosę. Malowanie zewnętrznej elewacji kościoła. Rekonstrukcja muru zabytkowego wokół kościoła. Poświęcenia ołtarza polowego jako wotum na 2000-lecie Chrześcijaństwa.
1999 Wyłożenie kostką dziedzińca klasztornego.
2000
2000-2001 Staraniem Przeora i proboszcza O. Marka Kowalskiego wykonano w kościele freski ilustrujące historię Sanktuarium i polichromię. Freski wykonuje architekt z Krakowa Jerzy Pasternak.
Przeor O. Sylwester Kopyt 2002-2004
Przeor o. Franciszek Podlecki 2004-2007
2005 9 czerwca 2005 roku w Zespole Oświatowych im. Zenona w Leśenj Podlaskiej Prezydent na Uchodźctwie Ryszard Kaczorowski, który posadził dąb im. "ŻOłnierzy mjra Zenona". Prezydent zginłą 10 marca 2010 roku w katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem.
Przeor O. Dominik Partyka 2007-2010
2007 80 rocznica powrotu Obrazu MB Leśniańskiej z Łomży.
Przeor O. Jan Tyburczy 2010-
2010 15.VIII. władze samorządowe Leśnej postawiły "Krzyż Katyński" (Katyń 1940, Smoleńsk 2010) przy parku w centrum Leśnej. Krzyż poświęcił konfrater Paulinów Ks. Infułat Kaziemierz Korszniewicz z Międzyrzeca Podlaskiego.
2011-2012 Remont pokoi w Domu Pielgrzyma. W każdym pokoju łazienka. Budowa nowych toalet przy Domu Pielgrzyma itd. (Przeorem O. Jan Tyburczy).
2012 Położenie asfaltu na drogę do klasztoru (Przeorem O. Jan Tyburczy).
2012-2013 Remont kuchni i jadalni w Domu Pielgrzyma i wyposażenie kuchni i jadalni. Remont auli bł Jana Pawła II - założenie ogrzewania podłogowego i położenie nowej posadzki, które wykonali górale z Podhala (Przeor. O. Jan Tyburczy).
2012/2013 Sanktuarium Leśniańskie kościołem stacyjnym w ROKU WIARY (codziennie można było zyskać odpust. zupełny).
2013 6.IV. ks. Prałat Piotr Sawczuk z Pobliskiej Starej Kornicy, związany od najmłodszych lat z Leśną, przyjmuje w Katedrze Siedleckiej święcenia biskupie. Został biskupem pomocniczym Diecezji Siedleckiej wpisując w swój herb biskupi MB Leśniańską.
15-18.08. Uroczystości Jubileuszu 50-lecia Koronacji Cudownego Obrazu Matki Bożej Leśniańskiej (1963-2013) (Przeor o. Jan Tyburczy).
2014
IX/X Zakupienie i montowanie nowego pieca grzewczego w klasztorze (Przeor O. Jan Tyburczy)
2014/2015 Leśna kościołem stacyjnym z racji ROKU ŻYCIA KONSEKROWANEGO
2015
luty/marzec Zrywanie tynków z Bazyliki i Kaplicy Zjawienia (Przeor O. Jan Tyburczy)
10 kwietnia posadzenie gruszy Pyrus communis "Faworytki" (Klapsa) z rodzaju gruszy pospolitej k. Kaplicy Zjawienia ku Czci Maryj Leśniańskiej. Grusza w połowie sierpnia będzie rodzić gruszki piękne, dorodne, soczyste, o czerwonym licu.
wrzesień Pokrycie tynkiem i malowanie na zewnatrz i w środku Kaplcy Zjawienia (przeor O. Jan Tyburczy)
2015/2016 Leśna kościołem stacyjnym z racji ROKU MIŁOSIERDZIA
c.d.n.